Zasady bezpieczeństwa podczas burzy – co robić, gdzie szukać schronienia,
jak pomóc osobom poszkodowanym

 

Każdego roku w Polsce kilka osób ginie od porażenia piorunem, a kilkadziesiąt zostaje rannych. Dodatkowo, wiele osób ponosi straty materialne w związku z niebezpiecznymi zjawiskami towarzyszącymi burzy – silnym wiatrem i opadami gradu. Poniżej znajduje się krótki poradnik zawierający podstawowe zasady bezpieczeństwa, które pomogą Ci chronić siebie oraz swój dobytek przed gwałtownymi burzami.

 

Czym jest napięcie krokowe?

 

Napięcie krokowe jest to różnica potencjałów między dwoma punktami podłoża odległymi od siebie o długość kroku (ok. 0,8 m do 1 m). Gdy w pobliżu nas piorun uderzy w ziemie porazi nas prąd równy różnicy potencjałów między naszymi stopami. Najbezpieczniejsze jest kucnięcie ze złączonymi stopami, lub poruszanie krótkimi krokami.
Z powodu napięcia krokowego w czasie burzy nie należy kłaść się na ziemi, gdyż wtedy wystąpi różnica potencjałów między głową a stopami.

 

Jak się zachować w czasie burzy poza zabudowaniami

1. 1. Słuchaj prognoz i komunikatów lokalnych mediów.
   2. Jeśli słyszysz wyraźny grzmot, znajdujesz się w zasięgu burzy i wyładowań atmosferycznych nawet, jeśli niebo nad Tobą jest bezchmurne.
   3. Pod żadnym pozorem nie stawaj pod drzewami ani w pobliżu wysokich konstrukcji.
   4. Unikaj przebywania na otwartej przestrzeni, szukaj schronienia w budynkach.

 

• Podczas burzy nie wysiadaj z auta, jesteś w nim bezpieczny. Pamiętaj, aby zamknąć wszystkie okna.
• Jeśli burza zaskoczy Cię w terenie przyjmij bezpieczną pozycję: kucnij, zbliżając stopy maksymalnie do siebie.
• Nie biegaj podczas burzy, jeśli piorun uderzy blisko Ciebie, napięcie krokowe, wywołane przepływem prądu między nogami podczas ruchu, może Cię razić.

 

• Nie przebywaj w czasie burzy w dużych, zwartych grupach. Należy się rozdzielić, aby w razie porażenia piorunem pozostałe osoby mogły udzielić pomocy i wezwać służby medyczne. Jeśli podróżujesz motocyklem lub rowerem, zatrzymaj się i zejdź z pojazdu, aby uniknąć kontaktu z metalowymi częściami (napięcie między krokowe).

 

• Zejdź ze szczytów i wzniesień w niższy teren. Unikaj łańcuchów, drabin.
  Usiądź na plecaku ze złożonymi i podkulonymi nogami. Poszukaj obniżeń terenu (wąwóz, dolina).

 

• Podczas przebywania na otwartych zbiornikach wodnych: natychmiast wyjdź
  z wody lub łódki i udaj się na brzeg, zaprzestań wędkowania.
• Natychmiast przykucnij, jeżeli czujesz ładunki elektryczne w powietrzu, a włosy „stają dęba”.
• W żadnym wypadku nie kładź się na ziemi.
• Jeśli przy drodze, którą podróżujesz, rosną drzewa, postaraj się zatrzymać pojazd na otwartej przestrzeni, wolnej od upadających części drzew i innych obiektów.
• Wbrew powszechnej opinii telefony komórkowe nie są przyczyną „ściągania” wyładowań atmosferycznych jednak każdy przedmiot mający bezpośredni kontakt z ciałem (telefon, słuchawki, klucze, monety) może być przyczyną dodatkowych poważnych oparzeń skóry.

 

Jak się zachować w czasie burzy w domu

1. 1. Jeśli nie musisz, nie wychodź z domu.
   2. Nie bierz prysznica lub kąpieli w trakcie burzy.
   3. Zapewnij bezpieczeństwo zwierzętom, które trzymasz na dworze.

• Po przejściu burzy mogą pojawić się przerwy w dostawie prądu. Dobrze jest mieć w domu latarkę (lub świece i zapałki), baterie oraz zapasowe źródło zasilania do naładowania telefonu komórkowego (np. powerbank).
• Nie rozmawiaj przez telefon stacjonarny (przewodowy) gdyż piorun może uderzyć w linie telekomunikacyjną.

 

• Odłącz urządzenia gospodarstwa domowego od sieci energetycznej, w razie uderzenia pioruna w linie energetyczną, sprzęt nie ulegnie zniszczeniu.
• Słuchaj prognoz i komunikatów lokalnych mediów.

 

 

 

Jak zabezpieczyć dobytek przed burzą

1. W mieszkaniu i domu zamknij wszystkie okna.
2. Wyłącz z kontaktów urządzenia elektryczne.
3. Z balkonów, tarasów czy podwórka usuń (lub zabezpiecz) przedmioty, które mogłyby zostać porwane przed wiatr (parasole, suszarki do prania, kwiaty).
4. Zaparkuj samochód pod zadaszeniem.
5. Jeśli nie masz takiej możliwości, zaparkuj samochód od strony zawietrznej budynku (strona osłonięta od wiatru, w którą wiatr nie wieje bezpośrednio).
6. Unikaj parkowania pod drzewami, słupami energetycznymi, reklamami.

 

Zasady bezpieczeństwa w razie zagrożenia trąba powietrzną

1. Znajdź schronienie w solidnym budynku (domek kempingowy czy drewniana szopa nie są bezpieczne).
2. Schowaj się w najniższej części budynku (piwnica, niski parter, parking podziemny itp.).
3. Schowaj się w centralnej części budynku, najlepiej w pomieszczeniu, które nie ma okien (korytarze, łazienki, schowki).
4. Zakryj głowę kocem, poduszką, materacem etc. (ręce nie wystarczą).

5. Jeśli podróżujesz samochodem i dostrzeżesz trąbę powietrzną:

• Poznaj jej kierunek ruchu. Jeśli trąba „stoi” w miejscu, prawdopodobnie porusza się w Twoim kierunku. Jeśli porusza się wyraźnie na boki, jesteś bezpieczny.
• Zatrzymaj się w bezpiecznym miejscu i poczekaj aż trąba się oddali.
• Jeśli nie jesteś w stanie uciec, zatrzymaj samochód z dala od drzew i słupów energetycznych. W miarę możliwości ustaw samochód przodem do nadchodzącej trąby. Zasuń szyby i pochyl się zasłaniając głowę rękami.
• Nigdy nie próbuj wyprzedzić trąby.
• Nigdy nie chowaj się pod mostami i wiaduktami. W takich miejscach wiatr ma większą prędkość!

6. Jeśli trąba zaskoczy Cię w otwartej przestrzeni:

• Szukaj schronienia w rowach, dziurach w ziemi lub obniżeniach terenu.
• Trzymaj się z daleka od drzew i słupów energetycznych.
• Połóż się na ziemi zakrywając głowę rękami.

 

 

Jak pomóc osobie porażonej piorunem?

Przede wszystkim natychmiast wezwij zespół ratownictwa medycznego. Pamiętaj, że, dotykanie osoby po porażeniu piorunem nie jest dla nas niebezpieczne. Poszkodowany powinien leżeć na wznak ze względu na możliwy uraz kręgosłupa szyjnego. Należy sprawdzić stan świadomości poszkodowanego. Jeżeli jest nieprzytomny, udrożnij jego drogi oddechowe. Jeżeli po 10 sekundach od udrożnienia dróg oddechowych poszkodowany nie oddycha, rozpocznij resuscytację. Rany oparzeniowe przykryj jałowym opatrunkiem, a złamania unieruchom. Przy porażeniu piorunem niezbędna jest co najmniej jednodniowa hospitalizacja.

Skutkiem porażenia mogą być:

• uszkodzony układ nerwowy,
• obrzęk mózgu,
• zatrzymana akcja serca i zaburzony jego rytm,
• poparzenia termiczne.

Objawy porażenia piorunem

apatia, pobudzenie, utratę przytomności, drgawki, ogłuchnięcie, zaburzenie widzenia, zatrzymanie oddechu,

zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie krążenia, zmiany na skórze, oparzenia, tępe uszkodzenia kończyn, urazy kręgosłupa oraz narządów wewnętrznych.

Porażenie piorunem powoduje zwykle powstanie ran oparzeniowych. Oparzenia termiczne dzielimy na:

• poparzenia I stopnia – obejmują tylko naskórek, pojawiają się pęcherze i zaczerwienienie skóry, występuje także ból i swędzenie. Goją się w ciągu 10-14 dni i nie pozostawiają blizn;
• poparzenia II stopnia – obejmują naskórek i część skóry właściwej, powstają pęcherze
  z płynem surowiczym, goją się w ciągu 25-30 dni, nie pozostawiając blizn, jeżeli objęło tylko część skóry właściwej. W przypadku, gdy poparzeniu uległa cała grubość skóry właściwej, po zagojeniu pozostają blizny;
• poparzenia III stopnia – obejmują całą skórę, objawiają się twardą, skórzastą powierzchnią, są bezbolesne. Martwica obejmuje skórę właściwą, wraz z naczyniami i nerwami. Goi się długo, pozostawiając blizny. Zazwyczaj skóra wymaga przeszczepu.

Jeśli poparzenia II stopnia przekraczają 10% ciała, to niezbędna jest hospitalizacja. Podobnie jak w przypadku poparzeń III stopnia oraz oparzeń oczu, rąk, uszu, twarzy, stóp i krocza.

Podstawowe czynności resuscytacyjne – RKO

1. Pamiętaj o zapewnieniu bezpieczeństwa sobie i osobie, której udzielasz pomocy!
2. Sprawdź czy poszkodowany jest przytomny ( np. potrząś nim za ramiona).
3. Wołaj głośno, że potrzebujesz pomocy, – jeśli ktoś jest w okolicy, poinformuj go o zdarzeniu i każ zadzwonić po pomoc (997, 998, 999, 112).
4. Udrożnij drogi oddechowe poprzez odgięcie głowy do tyłu, trzymając za żuchwę i czoło.
5. Sprawdź czy poszkodowany oddycha – obserwuj przez 10 sekund ruchy klatki piersiowej, jednocześnie przyłóż twarz jak najbliżej twarzy poszkodowanego, aby usłyszeć oddech lub ewentualnie poczuć go na policzku.
6. Jeśli poszkodowany oddycha – ułóż go w pozycji bezpiecznej.
7. Jeśli nie ma nikogo w okolicy miejsca zdarzenia to jest moment, w którym musisz zadzwonić po pomoc.
8. Jeśli poszkodowany nie oddycha – rozpocznij masaż serca – 30 uciśnięć klatki piersiowej (środek mostka), pamiętaj, aby uciskać na wyprostowanych rękach i przy użyciu ciężaru własnego ciała.
9. Następnie wykonaj 2 oddechy ratownicze, pamiętaj o zatkaniu nosa oraz odgięciu głowy.
10. Wykonuj te czynności naprzemiennie aż do momentu, w którym poszkodowany zacznie oddychać lub ruszać się, albo do przyjazdu karetki pogotowia.

 

 

Sieć Obserwatorów Burz…

…to rozwijająca się, ogólnopolska siatka osób, które na bieżąco informują o gwałtownych zjawiskach atmosferycznych. Wychwytują to, co jest nieuchwytne dla detektorów i radarów – opady gradu, silny wiatr, trąby powietrzne – i przekazują raporty do dyżurnego, który publikuje raport oraz ostrzeżenie na naszej stronie. Tym samym informacje te docierają do kilkudziesięciu tysięcy osób śledzących portal i pomagają w ochronie majątku, a nawet życia.  Aktualnie SOB tworzy siatkę 234 obserwatorów. Wśród nich znajdują się również osoby formujące ekipy pościgowe (w tym znana z You Tube grupa (do)Gonimy Burzę), a także zarząd Stowarzyszenia Sieci Obserwatorów Burz, które zostało utworzone w celu ustanowienia formalnych celów i zasad, przejrzystego zarządzania finansami oraz łatwiejszej współpracy z innymi podmiotami.

Nasze główne cele:

• Ochrona ludności w związku z gwałtownymi zjawiskami atmosferycznymi.
• Prowadzenie badań naukowych nad meteorologią i ochroną ludności.
• Prowadzenie edukacji w zakresie meteorologii i bezpieczeństwa ludności.
• Pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych.

Sposoby działania:

• Organizowanie i powiększanie ogólnopolskiej społeczności obserwatorów burz.
• Informowanie osób fizycznych i prawnych o gwałtownych zjawiskach atmosferycznych.
• Działania w terenie obejmujące wizje lokalne z analizą zniszczeń oraz tworzenie grup pościgowych.
• Prowadzenie stron internetowych prezentujących informacje meteorologiczne.
• Tworzenie i utrzymywanie oprogramowania przetwarzającego dane meteorologiczne.
• Gromadzenie i przetwarzanie informacji o stanie atmosfery.
• Wydawanie materiałów edukacyjnych.
• Współpraca z firmami, instytucjami państwowymi i samorządowymi oraz organizacjami pozarządowymi.

Jeśli chcesz dowiedzieć się o nas więcej, serdecznie zapraszamy na naszą stronę internetową obserwatorzy.info!

Opracowanie: Daria Babś, Justyna Bińko, Piotr Mikrut, Jakub Stradomski, Jakub Wąsik.

Edycja: Rafał Grochala