Bow echo

Formacja bow echo podczas pamiętnej nawałnicy z 11. sierpnia 2017 roku. Widoczne okręgi na skanie radarowy to tzw. zjawisko bright band, normalny rodzaj zakłócenia radarowego. Źródło: IMGW-PIB

Bow echo (sygnatura bow echo) – sygnatura radarowa wielokomórkowego układu burzowego, często mezoskalowego układu konwekcyjnego (MCS) wygiętego w łuk. Związane z nią są silne, w wielu miejscach niszczące porywy wiatru (związanego ze szkwałem i zjawiskami downburst), często też liczne wyładowania atmosferyczne i znacznych rozmiarów grad, rzadko tornada.

Bow echo powstaje najczęściej w skutek występowania umiarkowanych lub silnych uskoków wiatru w dolnej troposferze. Często powiązane są z większymi liniami szkwałowymi, lub rzadziej rozległymi granicami wypływu (outflow boundary) innych układów burzowych. Obserwacje poczynione w Stanach Zjednoczonych na początku stulecia wykazały, że formacje bow echo częściej tworzą się ze średnio zorganizowanych burz, w tym superkomórek. Również pojedyncze burze, głównie wysokoopadowe superkomórki, mogą tworzyć formacje bow echo. Ich czas życia może wynosić nawet ponad 6 godzin. Długotrwałe i silne bow echo określa się jako derecho.

Głównym zagrożeniem podczas przechodzenia formacji bow echo jest silny, niszczący wiatr, zwłaszcza w jego środkowej części (wygięciu łuku). Jest ono tworzone przez gwałtowny napływ chłodnego powietrza za układem (rear inflow jet). Ten sam prąd powietrzny odgina krańce łuku, tworząc w dojrzałej formie bow echo, na jednym z nich, charakterystyczny wir (mezoskalowy wir konwekcyjny). W jego zasięgu mogą tworzyć się silne prądy zstępujące, a nawet tornada.

Tylko pomiędzy 9 a 12 sierpnia 2017 roku nad Polską zanotowano trzy rozległe formacje bow echo. Każdą z nich można zakwalifikować jako derecho, w szczególności ostatnią – rozległy układ burzowy jaki przeszedł w nocy z 11 na 12 sierpnia 2017 roku przez Polskę.